Wat zijn gluten?
Gluten zijn eiwitten die worden aangemaakt door planten en zitten in granen zoals tarwe, gerst, rogge, gort en spelt.
De plant maakt deze eiwitten aan als bescherming tegen ziekteverwekkers van buitenaf, het is dus een lectine. Hoewel gluten in brood zorgen voor een fijne structuur en heerlijke smaak, geven ze in ons lichaam een ontstekingsreactie.
Waarom gluten vermijden?
Gluten zorgen voor een disbalans in de spijsvertering. Vele aandoeningen en ziektes ontstaan door deze disbalans, met name in de darmen. Denk hierbij aan coeliakie, ziekte van Crohn, colitis ulcerosa. Hoewel hier niet vaak aan gedacht wordt, kunnen ook migraine, allergieën en zelfs ADHD, autisme en depressie worden gelinkt aan een ontregelde spijsvertering.
Om te begrijpen wat gluten nu precies in het lichaam doen, zoomen we eerst in op de werking van de darmen.
Onze darmen verzorgen het grootste gedeelte van de opname van voedingsstoffen. Het zijn in feite holle buizen met verschillende lagen waardoor voedingsstoffen in het lichaam opgenomen kunnen worden. In een goed werkende darm mogen voedingsstoffen door het darmepitheel het lichaam binnenkomen en worden pathogenen en andere niet-welkome stoffen buiten gehouden door een dikke slijmvlieslaag.
Tussen de darmepitheelcellen zitten tight junctions (ook wel zonula occludens genoemd). Dit zijn eiwitketens die de darmepitheelcellen bij elkaar houden. Daarnaast fungeren ze als een soort ‘schuifdeuren’.
Normaal gesproken bepaalt het lichaam zelf of de schuifdeuren (tight junctions) open gaan (bij voedingsstoffen) of dicht blijven (bij ziekteverwekkers). Helaas zijn gluten een soort ‘breekijzers’ die de eiwitketens open kunnen breken. Hierdoor kunnen er minuscule lekken ontstaan in de darm.
Wanneer er veel gluten gegeten worden (wat in een Nederlands voedingspatroon veel voorkomt) ontstaan er dus als het ware hele kleine gaatjes in de darm, wat kan leiden tot een ‘leaky gut syndrome’. Door deze gaatjes hebben ook ziekmakende stoffen de vrijheid het lichaam binnen te dringen.
Waar zitten gluten in?
Gluten zitten onder andere in brood, crackers, beschuit, pasta’s, spaghetti, pizza, gebak, koeken etc.
Bedenk dat gluten in tarwemeel zitten. Dit wordt in veel producten als bindmiddel gebruikt, zoals in kant-en-klare soepen en sauzen.
In volkoren producten zitten zelfs méér gluten dan in witte producten. ‘Gluten-technisch’ is een witte boterham minder schadelijk voor de darmflora dan een bruine boterham!
Kom ik voedingsstoffen tekort als ik glutenvrij ga eten?
Simpel antwoord: nee, absoluut niet.
Er zitten inderdaad vezels in brood, maar in bramen, blauwe bessen, chiazaad, lijnzaad, broccoli, noten, pompoenpitten, avocado, frambozen enz. zitten veel meer voedingsvezels. Daarnaast zitten er ook nog eens andere stoffen in die je lichaam wél kan gebruiken!
Wat dan wel?
Eet mensenvoer, eet zoals de natuur het voor ons bedoeld heeft!
Vraag jezelf af of de voeding op je bord:
- aan een boom of struik groeit,
- in de grond groeit,
- vrij in de natuur heeft rondgelopen.
Als het antwoord ‘ja’ is, ben je goed bezig. Is het eerst door een fabriek gegaan en zijn er allerlei stoffen aan toegevoegd, dan is het antwoord ‘nee, dat is geen mensenvoer’.
Groenten: Kruisbloemigen, knollen en wortels, zoete aardappel enz.
Fruit: Blauwe bessen, bramen, frambozen, appels, abrikozen, pruimen enz.
Paddenstoelen: Kastanje- en witte champignons, shiitake, oesterzwammen, beukenzwammen, eekhoorntjesbrood enz.
Noten: Cashewnoten, amandelen, walnoten, paranoten, pecannoten, pistache noten, macademia enz.
Zaden: Chiazaad, lijnzaad, hennepzaad, maanzaad, sesamzaad enz.
Pitten: Pompoenpitten, zonnebloempitten.
Vis, schaal- en schelpdieren: Niet gepaneerd.
Meel zonder gluten: Boekweitmeel, amandelmeel, sorghummeel, kokosmeel, havermeel.
Aan de slag!
Over de schrijver
Jasper Gelok is fysio- en manueel therapeut en orthomoleculair therapeut. Met zijn verfrissende kijk op de gezondheid behandelt hij met passie en volle aandacht voor de patiënt.