Hoewel het op vele EHBO- en BHV-cursussen wordt aangeleerd; het koelen na een val of verzwikking wordt tegenwoordig sterk afgeraden. Waarom? Omdat jouw lijf een ingenieuze manier heeft ontwikkeld om snel tot herstel te komen! Koelen zorgt weliswaar voor vermindering van pijn, maar remt daarbij het natuurlijk herstel van het lichaam.
Stap 1: Ziekteverwekkers buiten de deur houden!
Bij een val of verzwikking ontstaat er schade aan de bloedvaten en het weefsel eromheen. De bloedvaatjes worden op de plaats van beschadiging ‘dichtgetrokken’ doordat het lichaam de stresshormonen, adrenaline en cortisol afgeeft (ook wel, vasoconstrictie genoemd). Dit zorgt ervoor dat er zo min mogelijk ongewenste bacteriën en pathogenen (ziekteverwekkers) het lichaam binnen kunnen dringen. Je ziet een rode plek ontstaan.
Stap 2: Immuunsysteem inschakelen!
Dan schakelt het lichaam razendsnel het immuunsysteem in. Als die in actie komt ontspant het bloedvat weer en krijgt het lichaam de kans om de beschadiging op te gaan ruimen. In eerste instantie zal het weefsel stollen en er zal vocht naar de plaats van schade komen. Dit is nodig om verdere reparatie te ondersteunen.
Wanneer er direct na de schade gekoeld wordt, is er minder zwelling en kan het lichaam dus moeilijker herstellen. De zwelling helpt juist!
Stap 3: Zwelling neemt af.
Binnen 4 tot 7 dagen moet de ontstekingsreactie en dus de zwelling afnemen doordat het lichaam een ingebouwde ‘uitknop’ heeft. Deze ‘uitknop’ wordt alleen bereikt als een ontstekingsremmende stof aangemaakt wordt door het lichaam.
Het koelen van de beschadiging voorkomt het vrijgeven van de ontstekingsremmende stof en blokkeert dus de ‘uitknop’. Hierdoor kan het lichaam de ontsteking moeilijker uitzetten.
(Ontstekingsremmende medicatie zoals ibuprofen hebben hetzelfde effect)
Waarom koelen ze in de topsport dan wel?
Een opgezwollen knie of enkel is ontzettend onhandig als je nog een hele wedstrijd moet spelen! Het koelen in de topsport is puur een quick fix om zwelling te voorkomen en de speler weer aan het werk te krijgen. Heel bevorderend voor het herstel is het helaas niet.
Wat kan je dan wel doen?
Belasten binnen je pijngrenzen
Ondersteunen door middel van (medical)tape
Raadpleeg de fysiotherapeut voor passende oefeningen om het herstel te bevorderen.
Over de schrijver
Jasper Gelok is fysio- en manueel therapeut en orthomoleculair therapeut. Met zijn verfrissende kijk op de gezondheid behandelt hij met passie en volle aandacht voor de patiënt.